Een glutenvrij dieet, trend of noodzaak?

Gluten. Je hoort en leest er tegenwoordig zoveel over. Zelfs tenniser Novak Djokovic weet precies wat gluten zijn. De nummer 1 van de tenniswereld bereikte de top niet alleen door keihard te trainen maar ook door een ijzersterk eetpatroon op te bouwen. Na jarenlang pasta, pizza en heel veel brood te hebben gegeten, merkte hij dat zijn spel achteruit ging en zijn energiepeil daalde. De diagnose van zijn arts? Coeliakie. Na een gluten- en lactosevrij dieet kreeg hij meer energie, zijn lichamelijke klachten verdwenen en werd hij bijna onoverwinnelijk.

Coeli-wat?

Als je last hebt van glutenintolerantie, oftewel coeliakie, dan kan je lichaam geen gluten verdragen. Gluten zijn bepaalde eiwitten die voorkomen in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Ze komen ook voor in producten die van deze granen zijn gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan brood, pizza, taart en koekjes. Maar ook veel kant-en-klare producten als soep en sauzen, sommige snoepjes, ijssoorten en bier bevatten deze eiwitten.

Voedsel met gluten zorgt bij mensen met coeliakie voor een beschadiging van het slijmvlies van de dunne darm. Daardoor kan de darm zijn werk niet goed doen. Door het eten van glutenvrije voeding herstellen de darmen en kunnen ze weer voldoende voedingsstoffen opnemen.

Het is even zoeken wat je wel en niet mag eten, maar gelukkig valt met coeliakie goed te leven. Een groot aantal producten is namelijk van nature glutenvrij. Denk dan aan rijst, aardappelen, groenten en fruit, noten en zaden. Ook peulvruchten, vis, vlees en gevogelte, eieren, melk, boter en olie bevatten geen gluten. De meeste Nederlandse kazen en de yoghurtsoorten passen overigens ook prima in een glutenvrij eetpatroon.
Amaranth, boekweit, cassave, gierst, haver, maïs (ook maïzena en polenta), quinoa zijn gewassen die goed passen in je eetpatroon. In haver en boekweit zitten vaak sporen van gluten. Gebruik daarom bij voorkeur producten met de claim ‘glutenvrij’ en/of het glutenvrij symbool (doorgestreepte aar) op het etiket.

Heb je last van glutenintolerantie, geef jezelf dan gemiddeld een jaar de tijd om de basisprincipes van een glutenvrij dieet onder de knie te krijgen. Dieetfouten liggen altijd op de loer, zeker in het begin. Ga altijd na wat de oorzaak is, zodat je dezelfde fouten in de toekomst voorkomt.

Effect van een glutenvrij dieet

De meeste mensen bij wie coeliakie is vastgesteld, voelen zich al beter na enkele dagen glutenvrij eten. Klachten zoals misselijkheid, diarree, moeheid en een opgeblazen gevoel verdwijnen binnen enkele weken. Soms kan het even duren voordat klachten helemaal verdwijnen. Je lichaam moet wennen aan ander voedsel en heeft tijd nodig om te herstellen. Het duurt zelfs een aantal maanden tot jaren voordat de wand van de dunne darm volledig is hersteld!Heb je last van glutenintolerantie, geef jezelf dan gemiddeld een jaar de tijd om de basisprincipes van een glutenvrij dieet onder de knie te krijgen. Dieetfouten liggen altijd op de loer, zeker in het begin. Ga altijd na wat de oorzaak is, zodat je dezelfde fouten in de toekomst voorkomt. Eet je per ongeluk toch een keer gluten, dan kan een reactie optreden. Deze reactie verschilt van persoon tot persoon. Een veelvoorkomende klacht is buikpijn die soms wel dagenlang kan aanhouden. Ook al treedt er geen vervelende reactie op, probeer dan toch zo snel mogelijk het dieet weer nauwgezet te volgen. Je afweersysteem raakt dan niet verder geïrriteerd en eventuele beschadigingen van de darmwand worden voorkomen.

Aanvullingen op je glutenvrij dieet

Als de darmen hersteld zijn en (weer) voldoende voedingsstoffen kunnen opnemen en als de voeding voldoende voedingsstoffen bevat, zijn er geen extra voedingsstoffen nodig. In het glutenvrije dieet ontbreken echter de graanproducten die veel voedingsvezels, ijzer, vitamine B1 en foliumzuur bevatten. Het is daarom aan te raden om je eetpatroon gevarieerd te houden en eventueel aan te vullen met lijnzaad, sesam- en maanzaad, chiazaad, zonnebloempitten, gedroogde zuidvruchten en fibrex (bietenvezels).
Let op: wanneer klachten blijven bestaan, raadpleeg dan je huisarts!!!